Jak informuje PwC, w 2020 r. spółki po raz pierwszy były zobowiązane do publikowania raportów o wynagrodzeniach członków zarządów i rad nadzorczych. Doprowadziło to do uszczegółowienia i ujednolicenia sposobu prezentacji tych danych. – Dynamiczna sytuacja rynkowa powoduje, że wiele przedsiębiorstw zastanawia się nie tylko jak przyciągnąć najbardziej utalentowanych managerów, ale przede wszystkim jak zbudować ich zaangażowanie w sprawy firmy i zmotywować do budowania jej wartości. Jednym z narzędzi, po które sięga wiele spółek, są długoterminowe programy motywacyjne, zakładające uczynienie managerów współwłaścicielami przedsiębiorstwa (tzw. equity based) – czytamy w komentarzu do raportu „Wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych spółek giełdowych za 2020 r.”. – Warto też pamiętać, że premia wypłacana w formie akcji lub innych instrumentów pozwala managerom przyjąć perspektywę inwestorów, a tym samym skuteczniej realizować ich cele i lepiej zarządzić ewentualnym konfliktem interesów – podkreśla PwC.
W danych za 2020 rok szczególnie interesujący jest widoczny wpływ pandemii koronawirusa na wysokość wynagrodzeń kluczowych osób zarządzających spółkami. Spowodowała ona ogólny spadek wysokości całkowitych wynagrodzeń członków zarządów. Możemy go zaobserwować we wszystkich analizowanych indeksach (WIG20, mWIG40, sWIG80). Przeciętne wynagrodzenie całkowite członków zarządu wyniosło w ubiegłym roku 842 tys. zł i było niższe niż w roku 2019 r., kiedy to osiągnęło pułap 1 mln 048 tys. zł. Najbardziej dotknięte negatywnymi zmianami były branże usługowa i FMCG.
Spółki stosują różne formy zatrudnienia prezesów i członków zarządów – najczęściej są to jednak umowy o pracę (w 67 proc. firm). Innymi formami zatrudnienia na tych stanowiskach są: umowy cywilnoprawne (w 45 proc. spółek) oraz powołanie (47 proc.). Najrzadziej stosowane są umowy B2B (36 proc.).
Rok 2020 przyniósł też nieznaczny wzrost udziału kobiet na stanowisku prezesa zarządu – zwiększył się z 2 proc. w 2019 r. do 4 proc. w 2020 r. Udział kobiet na stanowisku członka zarządu pozostał bez zmian i utrzymuje się na poziomie 14 proc.
Biorąc pod uwagę wynagrodzenie zasadnicze – zasiadające w zarządach kobiety zarabiają nieco mniej niż mężczyźni (470 tys. zł do 491 tys. zł rocznie). Jednak – biorąc pod uwagę całkowite wynagrodzenie – szala przechyla się na ich korzyść. W tym przypadku średnia całkowita pensja członkiń zarządów wynosi 892 tys. zł, a członków zarządów – 864 tys. zł.
Ile zarabiają członkowie rad nadzorczych?
Jak podkreślają autorzy raportu, kluczowym elementem ładu korporacyjnego są rady nadzorcze. Pełnią one nie tylko rolę kontrolną dla działalności spółki, ale też doradczą i ekspercką. W Polsce mediana rocznego wynagrodzenia członka rady nadzorczej w spółkach z trzech giełdowych indeksów od trzech lat oscyluje wokół 80 tys. zł rocznie, co stanowi około 7 tys. zł miesięcznie.
Najliczniejsza grupa członków rad nadzorczych (49 proc., wzrost o 6 pkt proc. w stosunku do 2019 r.) otrzymuje wynagrodzenia poniżej tej kwoty. 10 proc. (11 proc. w 2019 r.) członków rad nie pobiera z tego tytułu żadnego wynagrodzenia.
Rok 2020 – pomimo rosnących obowiązków, regulacji i odpowiedzialności członków rad nadzorczych – jest kolejnym rokiem, w którym obserwuje się lekki spadek (2 proc. w przypadku mediany i 5 proc. średniej) ich wynagrodzeń. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy może być malejący udział w radach „profesjonalnych członków” rad nadzorczych, a więc takich, którzy zasiadają w więcej niż dwóch radach. To – zdaniem ekspertów PwC – świadczy o odwróceniu trendu profesjonalizacji rad nadzorczych, który obserwowano w poprzednich latach. W 2017 roku 15 proc. członków rad nadzorczych zasiadało w trzech lub więcej radach, w 2020 roku liczba ta spadła do 3 proc. Dla 91 proc. członków rad nadzorczych zasiadających w jednej radzie może to być funkcja stanowiąca dodatek do innych zawodowych obowiązków.
Wynagrodzenie członków rad nadzorczych w Polsce kształtuje się na poziomie 10 proc. wynagrodzenia otrzymywanego przez członków zarządu. Największe podwyżki (18 proc.) swoim radom zapewnił sektor finansowy, w którym poziom wynagrodzeń kształtował się na poziomie 202 tys. zł rocznie. Istnieje też zauważalna różnica między poziomem wynagrodzeń w spółkach z większościowym udziałem inwestora zagranicznego, a wszystkimi pozostałymi akcjonariuszami dominującymi.
Pomimo ogólnorynkowego trendu, zapisów dobrych praktyk i rozporządzeń europejskich, w tym tych regulujących obszar ESG, nadal nie widać istotnych zmian jeśli chodzi o poprawę różnorodności w radach nadzorczych analizowanych spółek. W ubiegłym roku nieznacznie przybyło kobiet w radach nadzorczych. W 2020 roku członkinie rad nadzorczych otrzymały nieco wyższe wynagrodzenie niż panowie w tej samej roli, ale na stanowisku przewodniczących szala przechyliła się w kierunku mężczyzn. Relacja wynagrodzenia członka rady nadzorczej do wynagrodzenia przewodniczącego na przełomie ostatnich 3 lat oscyluje na poziomie 85 proc.
W radach nadzorczych nadal nie zasiada wielu obcokrajowców (16 proc. versus 14 proc. w 2019). Ich zarobki nie odbiegają od tych wypłacanych rodzimym członkom rad nadzorczych.
Opr. mw Źródło: PwC, Raport „Wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych spółek giełdowych za 2020 r.”
